Vrouwen in de accountancy, met name bij de grote accountantskantoren lijken eerder een andere baan te ambiëren dan door te groeien naar de rol van partner. En dat, terwijl de accountancy juist versterking met een vrouwelijke leiderschapsstijl nodig heeft.
Zowel in Nederland als wereldwijd is het aantal vrouwen aan de top van de grote accountantskantoren laag, met een percentage tussen 10 en 15. Dat lage percentage wordt vooral veroorzaakt doordat vrouwen nog weinig opklimmen naar de top, zo blijkt uit de instroomcijfers die veel beter in balans zijn. Bij de instroom is 55% man en 45% vrouw. Dit dunt dus uit naarmate de top dichterbij komt. Er is al veel gezegd en geschreven over dit verschijnsel, en de grotere kantoren zijn erop gebrand om hier verandering in te brengen. Diversiteit staat hoog op de agenda.

Unilever-topman Paul Polman vindt zijn eigen salaris erg hoog, vertelt hij in een interview wat hij recentelijk gaf aan de Washington Post.

Wat er vervolgens loskomt is een massaal boegeroep in de Financiële Telegraaf. Na alle ophef over de bonussen bij ABN AMRO zou je verwachten dat het statement van Polman met open armen ontvangen zou worden. Niets is minder waar. Natuurlijk kun je populistisch argumenteren dat ‘als hij zijn salaris dan zo hoog vindt, hij dit toch makkelijk naar beneden kan bijstellen’, maar volgens mij hebben we hier iets fundamentelers bij de hand. Polman legt uit dat er een soort wedloop gaande is om de meest aantrekkelijke topwerkgever te zijn. Vanuit de gedachte dat je dan de beste mensen aan je bindt. En dat is iets wat diep ingebakken zit in de beloningscommissies. Van dezelfde orde is de vrees dat de goede mensen zullen vertrekken naar het buitenland, als de bonussen beperkt worden.

Langzaam maar zeker beginnen exponentiële technologieën een plek te krijgen in Nederlandse boardrooms. Steeds meer topbestuurders zien het enorme bedrijfseconomische en sociaal-maatschappelijke potentieel van kunstmatige intelligentie, robotica, genetica, internet, 3D printing en de bijbehorende disruptive business modellen. In het kielzog van al deze snel oprukkende en kansrijke – digitale –  ontwikkelingen volgde echter een kwaadaardige en uiterst gevaarlijke spin-off: cybercrime. Gisteren kwamen in Den Haag 200 Nederlandse topbestuurders uit alle sectoren bijeen om dat thema te bespreken met de Amerikaanse cybercrime-goeroe Marc Goodman. Cybercrime is feitelijk de grote tegenhanger van de enorme mogelijkheden die nieuwe technologieën bieden.

Er is in Nederland geen topbestuurder te vinden die het niet eens is met de stelling dat hij of zij klaar moet zijn voor de toekomst. Maar wat zijn daarvoor de beste ingrediënten? Er worden nadrukkelijk extra en andere eisen gesteld aan de moderne bestuurder: de wereld gaat ‘exponentieel’ veranderen waar men ‘lineaire veranderingen’ gewend was. Om die versnelde veranderingen op waarde te kunnen schatten en werkelijk goed te begrijpen – en daarmee als topbestuurder ook in de toekomst succesvol te zijn – is het noodzaak om actief te zijn buiten de eigen sector.

Bij betaald voetbal organisaties werkt iedereen aan het in vorm krijgen van 11 jongens die op zondagmiddag een goede prestatie moeten leveren. En de 11 jongens zelf zijn hier ook de hele week mee bezig. Hoewel er in het profvoetbal veel geld omgaat, verbleken de bedragen bij de belangen van grote bedrijven en andere instellingen. En zonder de bijdrage van iedere medewerker tekort te willen doen, zijn de prestaties van grote organisaties sterk afhankelijk van een kleine bovenlaag, zeg de directie of raad van bestuur en de managementlaag hieronder. Tel hierbij nog een paar zware specialisten en de raad van commissarissen en we hebben ook hier een relatief kleine groep die het verschil moet maken. De vorm van deze mensen is hiermee cruciaal.

Vrouwen met toptalent: vergeet jezelf niet!

Er wordt veel geschreven en gezegd over vrouwen aan de top. Conclusie: er zijn genoeg vrouwen beschikbaar om nu en in de toekomst topposities te bekleden (Monitorrapport 2013 van Talent naar de Top), maar desondanks bekleedt een vrij mager aandeel vrouwen topposities.

De afgelopen jaren zijn pensioenfondsen in een fors tempo met zeer ingrijpende veranderingen geconfronteerd, die hoge eisen stellen aan bestuurders. Dat was voor De Nederlandsche Bank aanleiding om samen met de Autoriteit Financiële Markten de Beleidsregel Geschiktheid 2012 vast te stellen, waarin is opgenomen dat bestuurders en commissarissen van pensioenfondsen op geschiktheid moeten worden getoetst. Kandidaten voor één van deze rollen dienen te beschikken over relevante kennis, werkervaring en competenties. Eisen die gelden voor alle personen die (mede- )beleidsbepaler binnen een organisatie zijn..

Een aantal Nederlandse topbestuurders en ondernemers bracht recent een bezoek aan de Singularity University (SU) in Silicon Valley, een joint venture van Google en NASA. Een week doorbrengen op het prestigieuze instituut levert naast een enorme hoeveelheid inspiratie en inzichten ook een zorgelijke reality check op. De top van ons bedrijfsleven is onvoldoende voorbereid op technologische en maatschappelijke ontwikkelingen die van grote invloed zijn op hun onderneming en op de samenleving. Dat komt met name omdat zij de blik naar binnen gericht houden en moeite hebben de ontwikkelingen in de buitenwereld goed te interpreteren.

Op donderdag 21 november aanstaande vindt het eerste officiële bezoek van de Amerikaanse wetenschapper Peter Diamandis aan Nederland plaats. Het Massachusetts Institute of Technology ziet Diamandis als één van de 15 meest invloedrijke mensen ter wereld. In Koninklijk Theater Carré organiseren Singularity University en Deloitte Center for the Edge een inspirerend event waarvoor zo’n 750 topbestuurders en –commissarissen, politici, ondernemers, wetenschappers en journalisten zijn uitgenodigd. Als sponsor van dit evenement biedt TEN haar relaties de mogelijkheid hierbij aanwezig te zijn.

Vrijwel alle organisaties hebben ervaren dat er betere prestaties nodig zijn om in de huidige economische omstandigheden bestaansrecht te hebben. Er wordt hard gewerkt aan die betere prestaties. Wij kennen geen bedrijf dat momenteel niet harder werkt dan pakweg vijf jaar geleden. Met name in sectoren waar marktpositie en winstgevendheid bijna vanzelfsprekend waren (bijvoorbeeld in de financiële dienstverlening), wordt met meer creativiteit dan ooit naar nieuwe wegen gezocht. Het ontbreekt echter nog aan aandacht voor werksfeer. Cruciaal voor de successen van morgen.